Thesmophoriazusae

Περιγραφή:

Ο Ευριπίδης είναι ταραγμένος, γιατί οι γυναίκες, που σήμερα τελούν την μεγάλη τους γιορτή, τα Θεσμοφόρια, είναι αποφασισμένες να τον τιμωρήσουν, επειδή τις δυσφημίζει στα έργα του. Μοναδικός τρόπος για να αποτρέψει τον κίνδυνο, είναι να στείλει στα Θεσμοφόρια έναν δικό του άνθρωπο, ντυμένο γυναικεία, για να τον υπερασπιστεί.

Τη δύσκολη αποστολή αναλαμβάνει ο Μνησίλοχος. Πράγματι οι Θεσμοφοριάζουσες − που αποτελούν τον Χορό της κωμωδίας −, αρχίζουν να κατηγορούν τον Ευριπίδη. Όταν πάρει τον λόγο, ο μεταμφιεσμένος Μνησίλοχος επιτίθεται κι αυτός προσχηματικά στον Ευριπίδη, έπειτα όμως προσπαθεί να τον υποστηρίξει, λέγοντας ότι οι γυναίκες είναι υπεύθυνες για πολλά περισσότερα από αυτά που τούς προσάπτει ο τραγικός ποιητής.

Και ενώ ο Χορός αγανακτεί με αυτά που ακούει, εμφανίζεται ο Κλεισθένης, γνωστός Αθηναίος της εποχής με θηλυπρεπή εμφάνιση, και τους λέει ότι κυκλοφορεί μια φήμη πως κάποιος άνδρας ντυμένος γυναικεία βρίσκεται ανάμεσά τους. Πολύ γρήγορα, ο Μνησίλοχος αποκαλύπτεται και κατηγορείται για παραβίαση των ιερών τελετουργικών κανόνων, ενώ προσπαθεί να ειδοποιήσει τον Ευριπίδη, που παραφυλάει, ότι το σχέδιό τους έχει αποκαλυφθεί.

Ο Ευριπίδης, στην προσπάθειά του να σώσει τον υπερασπιστή του, εμφανίζεται στην γιορτή των Θεσμοφορίων πολλές φορές με διαφορετική κάθε φορά εμφάνιση, και κάνει τελικά στις γυναίκες μια πρόταση: θα σταματήσει να τις κακολογεί στα έργα του, αν τον αφήσουν να απελευθερώσει τον Μνησίλοχο. Οι γυναίκες δέχονται και οι δύο άντρες φεύγουν. Η κωμωδία τελειώνει με τους πανηγυρισμούς του Χορού.

Σημείωμα του σκηνοθέτη

Στις Θεσμοφοριάζουσες, ένα από τα τρία «γυναικεία» έργα του Αριστοφάνη, γραμμένο την εποχή της κατάλυσης της Αθηναϊκής Δημοκρατίας −το 411 π.Χ., που θεωρείται χρόνος γραφής του, επιβλήθηκε ολιγαρχία −, μια ομάδα στο περιθώριο της Πολιτείας, οι γυναίκες, κρούουν τον κώδωνα για την ανάγκη πολιτικής σταθερότητας. Μπορεί σήμερα οι γυναίκες να μην είναι σε τέτοια δεινή θέση, ώστε να οραματίζονται τους θεσμούς αντί να συμμετέχουν σε αυτούς, όμως υπάρχουν πάντα ομάδες πολιτών που δεν δικαιούνται ίσο μερίδιο στην λειτουργία της Πολιτείας. Ένα έργο για τη θέση –και τις θέσεις– των γυναικών, για τη διεκδίκηση της προσωπικής ταυτότητας, για το δικαίωμα στην πολιτειακή ισότητα, ένα έργο για την κρίση των αξιών, τη φύση και τον νόμο. Και πάνω απ’ όλα, ένα έργο που, με όπλο το θέατρο και το χιούμορ, δίνει άπειρες δυνατότητες στον ηθοποιό να πρωταγωνιστήσει ως πολιτικό ον στη σκηνή της κωμωδίας.

H παράσταση βασίζεται στην καινούρια μετάφραση, πιστή στο κείμενο και ταυτόχρονα ποιητική, του Παντελή Μπουκάλα. Όπως και στην προηγούμενη συνεργασία μας στους Αχαρνείς, θέλησα να δοκιμάσω πόσο αντέχει σήμερα το αριστοφανικό κείμενο, χωρίς καμιά διασκευή. Έχουν επιλεγεί καταξιωμένοι ηθοποιοί κυρίως της νεότερης γενιάς, με τους περισσότερους από τους οποίους έχουμε ξανασυνεργαστεί, κάτι που δημιουργεί τις προϋποθέσεις για σκηνική επικοινωνία και κοινό ερμηνευτικό κώδικα. Ο συνθέτης Νίκος Κυπουργός, γνωστός για τις μελωδίες και τα τραγούδια που έχει δώσει στη δισκογραφία αλλά και τις παραστατικές τέχνες, δημιουργεί ένα ηχητικό περιβάλλον ενταγμένο στη δράση, αφού όχι μόνο τα τραγούδια μα και η οργανική μουσική της παράστασης ερμηνεύονται επί σκηνής από όλο το θίασο, που γίνεται ταυτόχρονα ζωντανή ορχήστρα.

Η όψη της παράστασης, με τα κοστούμια του Άγγελου Μέντη και τα σκηνικά της Μαγδαληνής Αυγερινού, παραπέμπουν στο πρόσφατο παρελθόν της Ελλάδας, διατηρώντας τη φρεσκάδα της σύγχρονης εποχής.