Ο Μανδραγόρας

Λίγα λόγια για το έργο:

Ο Μανδραγόρας του Ν. Μακιαβέλι είναι μια ζωντανή λαϊκή κωμωδία και όχι μόνο, είναι μια κωμωδία που ανταμώνει το λόγιο με το λαϊκό. Ένα παιχνίδι πάνω στην ανθρώπινη συμπεριφορά και τη λειτουργία για την επίτευξη των στόχων τους.

Ο θεατής παρακολουθεί τις εκπλήξεις και τις κωμικές ανατροπές που γίνονται σ’ ένα πλαίσιο χαριτωμένο και απολαυστικό και πολλές φορές σατιρικό. Πέρα όμως απ’ την κωμωδία το έργο αποκτά κι ένα περιεχόμενο αλληγορικό, παραβολικό και μέσα από μια κοινωνική αλληγορία αποκτάται ένα περιεχόμενο πολιτικό.

Η υπόθεση του έργου:

Είναι η ιστορία του Καλλίμαχου, ενός 30άρη Φλωρεντινού που ζει στο Παρίσι. Εκεί ακούει έναν συμπατριώτη του να εγκωμιάζει την ομορφιά κάποιας Λουκρητίας. Επιστρέφει στη Φλωρεντία όπου βλέποντας την κοπέλα αποφασίζει να την κάνει δική του με κάθε θυσία. Τα γεγονότα όμως δεν είναι διόλου απλά. Η ωραία και μυαλωμένη Λουκρητία είναι μια παντρεμένη αμέμπτου ηθικής.

Ο Καλλίμαχος εξασφαλίζει τη βοήθεια του παράσιτου Λιγούριου, άσσου στις μηχανορραφίες, ο οποίος έχει κοινωνική συναναστροφή με τον Νικία, σύζυγο της Λουκρητίας. Το ανδρόγυνο δεν έχει αποκτήσει παιδιά και ο μεσόκοπος Νικίας το φέρει βαρέως πιστεύοντας πως η γυναίκα του είναι στείρα. Τότε ο Καλλίμαχος υποδυόμενος έναν σπουδαίο «εκ Παρισίων» γιατρό του προτείνει ένα θαυματουργό ελιξίριο για τη Λουκρητία από μανδραγόρα, ώστε να τη γιατρέψει μέσα σε μια νύχτα από την υποτιθέμενη στειρότητά της.

Όμως προειδοποιεί τον Νικία πως ο πρώτος άνδρας που θα κοιμηθεί μαζί της θα πεθάνει μέσα σε μια βδομάδα. Με χρήματα του Νικία και του Καλλίμαχου ο Λιγούριος εξασφαλίζει τη συνενοχή του Αδελφού Τιμόθεου, ενός διεφθαρμένου μοναχού. Εκείνος θα κάμψει τις όποιες αντιστάσεις της Λουκρητίας με… θεολογικού τύπου επιχειρήματα και θα την πείσει να πιει το ελιξίριο και να κοιμηθεί αμέσως μετά μ’ έναν ξένο για να μην βάλει σε κίνδυνο τη ζωή του συζύγου της.

Συγχρόνως ο Νικίας πείθεται από τον Λιγούριο και την ίδια νύχτα μεταμφιεσμένοι και αγνώριστοι θα πιάσουν έναν ανυποψίαστο περαστικό. Καθώς εξελίσσεται η ιστορία είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς ποιος είναι πιο πονηρός από τον άλλον.

Όλα τα πρόσωπα ωθούνται από τις επιθυμίες τους: ο Νικίας θέλει να αποκτήσει παιδί, ο Λιγούριος πουλάει εκδούλευση για οικονομικό όφελος, ο Καλλίμαχος προσπαθεί να κερδίσει τη Λουκρητία και ο Αδελφός Τιμόθεος, ξεπερνώντας τους πάντες σε πανουργία εκμεταλλεύεται την κατάσταση από κάθε πλευρά. Με μοναδική εξαίρεση την Λουκρητία όλοι ανταγωνίζονται χρησιμοποιώντας τεχνάσματα και δολοπλοκίες. Έτσι στήνεται ένας ολόκληρος μηχανισμός για την κατάκτηση ενός στόχου! Μιας γυναίκας! Της εξουσίας; Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα (;).

Ο Μακιαβέλι σκέφτεται πως η κατάληψη της εξουσίας δεν μπορεί να πετύχει παρά μόνο μ’ έναν ψυχρό υπολογισμό ξεγυμνωμένο από κάθε ηθική προκατάληψη και στραμμένο αποκλειστικά προς την επιτυχία του σχεδίου που πρέπει κανείς να υιοθετήσει ναι να εφαρμόσει;